Kích thước của hạt lanh lớn hơn hơn hạt vừng một chút, vỏ cứng, và có phần bóng, màu sắc thì tuỳ thuộc vào từng giống mà có màu từ vàng sẫm cho tới nâu. Không có mùi vị thơm hay đặc trưng gì cả, tuy nhiên điều thu hút người ta sử dụng nó chính bởi thành phần chất dinh dưỡng dồi dào chứa trong loại hạt này. Được chế biến thành nhiều món ăn bổ dưỡng, bạn đã biết đến chưa ?
Nguồn gốc xuất xứ của hạt cây lanh
Hạt lanh là hạt của cây lanh, một loại cây có lịch sử lâu đời ở các nước Trung Đông. Cây lanh là cây công nghiệp ở vùng khí hậu ôn hoà, với thân thảo được trồng làm thực phẩm, và thân dùng lấy sợi. Ngày nay nông sản này được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới.
Từ thời cổ đại cây lanh được biết đến chủ yếu dùng như một loại sợi tạo vải, sau này có nhiều loại sợi bền và dễ làm hơn thì chúng không còn được chiếm ưu thế nữa. Về sau, người ta bắt đầu sử dụng hạt lanh nhiều hơn, xay thành bột hoặc dùng ép dầu, mặc dù loại dầu này không bảo quản được lâu, tuy nhiên vì nhiều chất dinh dưỡng mang lại nên vẫn được yêu thích.
Người ta thường gieo hạt vào mùa xuân và thu hoạch vào đầu mùa hè mỗi năm. Khi trưởng thành, loại cây này nở hoa có màu xanh nhạt nhìn rất đẹp mắt, sau khi hoa tàn, bắt đầu hình thành hạt lanh. Ở Việt Nam hiện nay cũng được trồng ở nhiều nơi.
Công dụng khác biệt của nông sản này
Hạt lanh vốn được biết đến là một loại được biết đến trong việc giảm các nguy cơ đột quỵ, cải thiện tình trạng tim mạch hay mỡ máu. Bởi hàm lượng các dưỡng chất và vitamin có nhiều trong loại hạt này, nên còn được ưu ái gọi là “siêu thực phẩm”. Cùng mình tìm hiểu qua về một số công dụng của loại hạt này nha.
Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các vấn đề ung thư
Trong hạt lanh chứa một lượng axit béo omega-3 khá cao – một loại axit giúp phòng ngừa các tế bào ung thư. ALA là một axit béo vô cùng quan trọng mà cơ thể chỉ có thể nạp vào từ thực phẩm. Lignan có trong hạt này giúp ngăn ngừa các mạch máu hình thành khối u và cũng có đặc tính chống ung thư.
Thúc đẩy hệ tiêu hoá phát triển khoẻ mạnh
Lượng chất xơ, carb cao trong hạt lanh giúp cho hệ tiêu hoá làm việc một cách khỏe mạnh, ngăn ngừa bệnh táo bón. Đồng thời một lượng chất nhầy có trong loại hạt này, cùng các chất xơ không hòa tan giúp bạn nhuận tràng, cũng như thúc đẩy những vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hoá khoẻ mạnh và phát triển. Ngoài ra còn rất tốt cho những bệnh nhân có vấn đề tiểu đường.
Theo đông y, hạt lanh có vị ngọt, tính bình nên giúp nhuận tràng, lợi tiểu, nên còn hay được sử dụng trong các loại thuốc chữa chứng tiểu tiện không thông, khó tiêu. Một số nơi như Châu Phi, còn sử dụng như một loại thuốc chữa cách bệnh viêm dạ dày, táo bón, hen suyễn bằng cách nhai hạt hoặc sắc lấy nước uống.
Tăng cường miễn dịch và hỗ trợ các vấn đề tim mạch
Tuy lượng protein cung cấp không quá cao tuy nhiên trong hạt lanh lại chứa hàm lượng hoạt chất arginine và glutamine rất cao, hai hoạt chất quan trọng trong hỗ trợ và ngăn ngừa các căn bệnh tim mạch cũng như tăng cường sức khỏe miễn dịch cho cơ thể.
Loại omega 3 ALA trong hạt lanh, giúp giảm sự tích tụ các mảng bám trên thành mạch máu, giúp tuần hoàn máu được lưu thông, từ đó ngăn ngừa động mạch bị tắc nghẽn, giảm nguy cơ các bệnh tim mạch hay đột quỵ
Hạt lanh giúp tăng cường hỗ trợ phát triển xương
Hàm lượng photpho chứa trong hạt lanh đóng vai trò quan trọng cho việc duy trì và phát triển xương khớp, mặc dù chỉ thường thấy trong các thực phẩm chứa nhiều đạm. Cùng mới đồng, magie là các loại khoáng chất thúc đẩy cho sự phát triển của cơ thể. Ở một số nơi trên thế giới, người ta sử dụng bột hạt lanh để đắp ngoài trị bệnh áp xe, hay các bệnh viêm do gout, viêm khớp, thấp khớp.
Hỗ trợ trong quá trình cải thiện các vấn đề não bộ
Lượng omega -3 có trong hạt lanh còn giúp ngăn ngừa chứng mất trí nhớ và suy giảm tinh thần, đồng thời rất tốt cho sự phát triển của trí não, hoạt chất bạn thường thấy mọi người hay nhắc đến nhiều với loại thực phẩm là cá hồi. Ngoài ra, loại hạt này còn có tác dụng giảm đau đầu, điều hoà khí huyết.
Hạt lanh trong việc cải thiện vóc dáng cơ thể
Vì tính bình, mát cùng nhiều hoạt chất tốt nên loại hạt này giúp làn da bạn mịn màng và tóc trở nên bóng mượt, chắc khoẻ. Chất nhầy trong hạt lanh, còn được đông y sử dụng để làm dịu cơn ho, trị cảm mạo, viêm phế quản. Hay làm hỗ trợ giảm sưng viêm ở những chỗ bị loét hay mụn nhọt mưng mủ.
Với lượng carb và chất xơ cao, hạt lanh hỗ trợ tốt cho quá trình giảm cân. Vì vốn dĩ được xem như một loại thực phẩm healthy không có các chất béo xấu, lại có cảm giác no lâu khi ăn, vì thế làm giảm cảm giác thèm ăn khi sử dụng.
Giá trị dinh dưỡng cao trong hạt lanh
Trong 100gr hạt lanh chứa khoảng 534 calo và khoảng 42g chất béo, tuy nhiên lượng chất béo trong hạt lanh lại đều là chất béo tốt. Đặc biệt chứa một lượng omega -3 ALA, loại chất béo này tuy không hoạt động trực tiếp trong cơ thể nhưng chuyển đổi thành EPA và DHA mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Hàm lượng protein cao, gồm protein gliadin và glutenin, loại protein thực vật không tan trong nước và các loại acid amin : histidine, methionine, tryptophan… Ngoài ra hạt lanh còn chứa rất nhiều các loại vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe con người như: Vitamin B1, đồng, magie, photpho, molypden…
Lượng carb lên tới 28,9 gr, và hàm lượng chất xơ rất cao chiếm khoảng 95% . Giúp cơ thể điều chỉnh lượng đường trong máu và thúc đẩy hệ tiêu hoá tốt hơn. Không những thế trong hạt lanh chứa tới 18,3gr protein gần như tương đương với hạt đậu nành.Carbohydrate trong loại hạt này chủ yếu là đường sucrose và raffinose, cellulose và muối Ca (chất nhầy).
Các món ăn chế biến từ hạt lanh
Bình thường người ta biết đến hạt lanh để làm vải, hoặc ép thành dầu dùng để chế biến thức ăn. Tuy nhiên hạt lanh cũng có thể sử dụng như một thực phẩm để chế biến thành các món ăn bổ dưỡng cho cơ thể.
Các loại sữa hạt lanh thơm ngon
Một loại hạt dinh dưỡng cao nên hạt lanh được sử dụng khá nhiều để chế biến thành sữa hạt, khi nấu cùng đường mía, là một thức uống thơm ngon mà bạn không nên bỏ qua. Thay vì uống sữa hạt nguyên bản truyền thống bạn có thể mix cùng các loại thực phẩm khác để có hương vị thơm ngon hơn.
- Kết hợp cùng vừng đen : vừng được biết đến là một vị loại hạt có vị ngọt, giúp bổ máu, nhuận tràng, có tính béo. Kết hợp với hạt lanh sẽ giúp cho hương vị sữa thêm thơm ngon, tốt cho những người muốn cải thiện hệ tiêu hoá, tim mạch.
- Kết hợp cùng yến mạch: một loại ngũ cốc giàu chất xơ hoà tan, giúp đẹp da, tốt cho trí não. Hai loại hạt này kết hợp cùng nhau, rất thích hợp với những bạn đang muốn giảm cân hoặc giữ dáng.
- Kết hợp cùng hạt óc chó: một loại hạt có lượng lớn omega-3, giàu chất béo giúp phát triển thể chất, trí tuệ, lượng carb và protein cũng cao. Vì thế phù hợp nhất là những người muốn bồi bổ trí óc và các bạn nhỏ đều cũng là một loại sữa rất tốt.
Các loại bánh từ hạt lanh
Ngoài việc dùng như một thức uống, ngày nay có rất nhiều loại bánh thông dụng được tạo ra từ hạt lanh. Cùng mình tìm hiểu về một số cách chế biến đơn giản cho loại bánh từ loại hạt đầy dinh dưỡng này nha.
- Bánh rán từ những nguyên liệu cơ bản như trứng gà, sữa tươi, bột mì, muối cùng với bột hạt lanh. Sau khi hoà quyện các nguyên liệu, rồi rán trên chảo, vậy là đã có những chiếc bánh thơm ngon rồi.
- Kết hợp với khoai lang và yến mạch, bánh pancake healthy: những nguyên liệu kết hợp này hoàn toàn dễ kiếm và không kiến cơ thể bạn béo lên. Chỉ cần trộn đều và nướng bánh là có thể sử dụng ngay.
- Làm bánh mì: dùng bột hạt lanh thay thế cho bột mì thông thường, kết hợp cùng các nguyên liệu cơ bản như trứng gà, bột nở, sữa tươi, cùng một ít bột dừa.
Lưu ý khi sử dụng hạt lanh
Mặc dù hạt lanh rất tốt và không có mùi đặc trưng nên rất dễ dùng tuy nhiên khi sử dụng bạn cũng cần lưu ý vài điểm sau:
- Không nên sử dụng các món chế biến từ hạt lạnh khi đã để lâu. Đặc biệt là các món chế biến ở dạng sữa chỉ nên dùng trong khoảng 2-3 ngày.
- Phải rang chín mới nên sử dụng, vì một số chất độc hại còn chứa trong hạt lanh sống có thể ảnh hưởng không tốt đến cơ thể bạn.
“Siêu thực phẩm” là tên gọi mỹ miều cho loại hạt này, cũng vì thế được khá nhiều người lựa chọn để cải thiện miễn dịch, kiểm soát các bệnh như đái tháo đường, tim mạch, hay hỗ trợ sức khỏe. Tuy nhiên cần sử dụng phù hợp liều lượng nếu bạn không muốn gặp những vấn đề sức khỏe.
- Với phụ nữ mang thai nên sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ
- Không nên dùng nhiều vì dễ bị tiêu chảy khi nạp quá nhiều vào cơ thể
Không những thế một số người còn được bác sĩ khuyên không nên sử dụng loại thực phẩm này như:
- Những người mắc chứng viêm ruột, vì có thể gây xuất huyết đại tràng.
- Bệnh nhân đang sử dụng các loại thuốc làm loãng máu, đường máu
Kết bài
Hạt lanh được biết đến với nhiều công dụng cho sức khỏe, với nguồn dinh dưỡng, khoáng chất cung cấp không kém gì các loại hạt đắt đỏ khác. Cũng vì thế ngày nay, đang dần được lựa chọn sử dụng rất nhiều, tuy nhiên không phải ai cũng có thể sử dụng được, và cần sử dụng đúng liều lượng. Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm thông tin hữu ích khi sử dụng loại thực phẩm này.
