Khi nhắc đến miền Tây người ta sẽ nhắc nhớ tới ngay những rặng dừa, lẩu mắm, bánh xèo và không thể nào quên thanh trà – một loại quả đã gắn bó với người dân nơi đây suốt bao năm tháng. Đặc biệt ngày nay quả thanh trà đã trở thành đặc sản nổi tiếng, có tiềm năng phát triển kinh tế mạnh mẽ và đem lại nguồn thu nhập lớn cho con người.
Quả thanh trà là đặc sản của vùng nào?
Quả thanh trà là một loại quả vô cùng nổi tiếng ở miền Tây và miền Nam. nhắc đến trái cây miền Tây, không người dân nào không biết đến quả này. Nhờ sở hữu vị ngọt thanh cùng vị chua không quá đậm mà quả được rất nhiều người yêu thích, nhất là giới trẻ.
Thanh trà nổi tiếng là đặc sản ở đâu?
Quả thanh trà còn có tên gọi khác là quả sơn trà, ban đầu đây chỉ là một loài cây mọc dại, không cần chăm sóc vẫn có thể phát triển tốt. Mãi về sau nó bắt đầu có mặt ở các tỉnh Cần Thơ, An Giang, sau khi người dân phát hiện được mùi vị độc đáo và thơm ngon của nó đã nhân rộng và trồng quy mô lớn ở Vĩnh Long.
Dần dần, thanh trà trở thành loại quả đặc sản ở Vĩnh Long, vào tháng 12 đến tháng 4 hàng năm, khi vào mùa, người ta bắt gặp hàng dãy các xe chở thanh trà bày bán dọc các con đường. Không chỉ là loại quả đẹp mắt và thơm ngon, đặc sản này đã mang đến hiệu quả kinh tế cho người dân tại Vĩnh Long, chính vì thế những năm gần đây, các vườn trồng thanh trà với quy mô lớn đã xuất hiện.
Đặc điểm của quả thanh trà
Thanh trà thường bị nhầm lẫn với một số loại quả như chanh vàng vì nếu nhìn qua chúng có màu sắc và kích thước tương đối giống nhau. Tuy nhiên quả thanh trà có những đặc điểm hình thái rất đặc biệt mà nếu nhìn kĩ sẽ phát hiện ra ngay.
Kích thước của loại quả này khá nhỏ chỉ bằng một quả trứng gà, mọc thành từng chùm, lá xanh mướt. Khi xanh quả thanh trà có màu xanh nhạt, khi chín chuyển sang màu vàng cam. Thanh trà có lớp vỏ nhẵn mịn, bên trong chứa thịt mọng nước. Tuy nhiên hạt trong quả tương đối to nên phần thịt không có quá nhiều.
Đây là loại quả có mùi thơm với vị chua xen lẫn với vị ngọt nhẹ. Được đánh giá là một loại quả rất thanh mát, người ta thường dùng thanh trà để làm nước uống giải khát thanh nhiệt vào mùa hè hoặc những ngày thời tiết nắng nóng. Người dân phân loại thanh trà thành hai loại khác biệt, mỗi loại lại có các đặc điểm hình thái khác nhau. Tùy thuộc vào nhu cầu và khẩu vị của từng người để chọn ra loại quả phù hợp.
Thanh trà được phân thành hai loại là thanh trà ngọt với đặc điểm hình dáng thon dài, vỏ khá dày, bao phủ bên ngoài là lớp phấn trắng mờ. Thanh trà chua thì trái sẽ tròn hơn, vỏ khá mỏng màu vàng cam đậm và đặc điểm là vị rất chua nên thường được ướp với đường để thêm vị ngọt.
Thành phần dinh dưỡng trong thanh trà
Không chỉ nổi tiếng với sự thơm ngon, có khả năng thanh nhiệt thì thanh trà còn chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Chính vì thế, các chuyên gia đã đưa ra lời khuyên nên thường xuyên sử dụng loại quả này.
Theo nghiên cứu trong 149g thanh trà có chứa những thành phần bổ dưỡng như calo, đạm, chất xơ, protein, các loại vitamin A, vitamin B6, Magie, Kali,…
Trong đó các thành phần vitamin B, vitamin A, vitamin C, đồng, sắt và photpho rất tốt cho hệ miễn dịch, tăng cường sức khỏe và nâng cao đề kháng. Ngoài ra thành phần folate và vitamin B6 có trong thanh trà cũng là các thành phần quan trọng giúp hình thành các tế bào máu, bổ sung năng lượng cần thiết cho con người.
Ngoài ra còn chứa một hàm lượng mangan, canxi, riboflavin – các thành phần hỗ trợ cho các hoạt động chuyển hóa và vận động của xương khớp, giúp tăng cường sức khỏe xương, chống lão hóa và ngăn chặn các nguy cơ xuất hiện các bệnh lý nguy hiểm.
Tác dụng của quả thanh trà
Chính nhờ những thành phần dinh dưỡng với hàm lượng cao, quả thanh trà mang lại nhiều tác dụng đối với sức khỏe của người sử dụng nó. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, thường xuyên ăn thanh trà sẽ có những tác dụng tốt sau đây:
Thanh trà là loại quả tốt cho hệ tiêu hóa
Hàm lượng chất xơ có trong 100 gram thanh trà tương đương với khoảng 70 gram rau xanh, do đó nếu sử dụng loại quả này thường xuyên, bạn sẽ không phải lo lắng đến các vấn đề như táo bón, đầy hơi,… Ngoài ra, nó còn giúp cho cơ thể hấp thu dinh dưỡng một cách tốt hơn nhờ thúc đẩy quá trình tiêu hóa.
Quả thanh trà giúp bảo vệ mắt
Trong thanh trà có hàm lượng lớn vitamin A tự nhiên, đây là hoạt chất đã được chứng minh là rất tốt cho thị lực của con người. Bổ sung vitamin A hàng ngày sẽ giúp cho mắt của bạn được sáng hơn, tránh các nguy cơ mắc phải các bệnh lý về mắt. Đặc biệt quan trọng đối với trẻ em và người già, do đó nếu muốn đôi mắt của mình thêm nhanh nhạy và khỏe mạnh hãy bổ sung thanh trà vào chế độ ăn hàng ngày ngay từ hôm nay.
Thanh trà giúp hỗ trợ hoạt động của não bộ
Một số nghiên cứu đã chứng minh, thành phần beta – carotene có trong phần thịt quả thanh trà có thể giúp tăng cường trí nhớ, cải thiện sự tập trung và khả năng tư duy. Đối với bệnh nhân đang mắc các bệnh liên quan đến não bộ, việc sử dụng thanh trà thường xuyên sẽ có tác dụng nhất định trong quá trình điều trị. Đặc biệt là hỗ trợ tế bào nào được tái tạo và trở nên khỏe mạnh hơn.
Biện pháp ngăn ngừa ung thư
Các chất chống oxy hóa của thanh trà không chỉ có tác dụng chống lão hóa cho cơ thể, nó còn bảo vệ các tế bào khỏi các gốc tự do – nguyên nhân chủ yếu gây ra các căn bệnh ung thư gan, phổi,… Nhờ quá trình bổ sung các chất dinh dưỡng, chống oxy hóa vào cơ thể, chúng ta có thể chủ động ngăn chặn sự hình thành và phát triển của ung thư.
Giúp hệ hô hấp hoạt động tốt hơn
Thanh trà thường được sử dụng trực tiếp thông qua việc pha nước uống, lượng nước và vitamin cần thiết trong thanh trà đi vào cơ thể tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan hô hấp (chủ yếu là phổi) có thể hoạt động một cách trơn tru nhất. Từ đó giúp phổi được khỏe mạnh và hạn chế mắc các căn bệnh liên quan đến hệ hô hấp.
Một số bài thuốc hay từ thanh trà có tác dụng tốt cho cơ thể
Bài thuốc số 1: Dùng 100g thịt thanh trà, mật ong, rượu đem đi chưng cách thủy. Đây là bài thuốc giúp trị ho, tiêu đờm nhanh chóng, đặc biệt hiệu quả với trẻ em.
Bài thuốc số 2: Ép lấy nước thành trà rồi đem phần nước cốt đi cô đặc, thêm khoảng 200gr mật ong, nước gừng tươi, đường phèn, nấu thành cao. Bảo quản trong lọ, và dùng dần. Bài thuốc này hỗ trợ điều trị hiệu quả các vấn đề tiêu hóa, dạ dày.
Bài thuốc số 3: Dùng vỏ thanh trà, gừng băm nhuyễn, sau đó lấy một miếng băng gạc quấn hỗn hợp lên vùng xương khớp bị đau. Thực hiện bài thuốc hàng ngày sẽ giúp cho các bệnh lý về xương khớp được cải thiện một cách nhanh chóng.
Thử tài chế biến vài món giải nhiệt từ quả thanh trà
Quả thanh trà có vô vàn tác dụng khác nhau, người ta thường dùng thanh trà để chế biến thành một số đồ uống giải nhiệt vào mùa hè. Trong đó chủ yếu là các món sau:
Quả thanh trà dầm đường đá
Thức uống giải nhiệt này được rất nhiều người dân miền Tây yêu thích vì cách làm đơn giản, nguyên liệu dễ tìm và mùi vị thơm ngon. Thông thường, thanh trà dầm đường đá sẽ được làm nhiều nhất vào mùa hè, bạn có thể tự làm tại nhà hoặc mua tại các quán cóc ven đường.
Nguyên liệu cần chuẩn bị: Quả thanh trà chín ( có thể chọn loại chua nếu bạn không thích ăn quá ngọt), đường, muối, nước lọc và đá.
Cách thực hiện:
- Đem rửa sạch thanh trà sau đó để ráo nước, bỏ phần vỏ. Phần thịt thanh trà sẽ đem đi cắt thành miếng nhỏ và bỏ vào cốc.
- Sử dụng đường ( tùy vào khẩu vị của mỗi người) và một chút muối bỏ vào cốc đựng quả sau đó dầm nát các nguyên liệu với nhau.
- Sau khi dầm nát tạo ra được một hỗn hợp thì bạn thêm nước lọc và khuấy đều sau đó cho đá vào và thưởng thức.
Quả thanh trà ngâm đường
Cũng tương tự như thanh trà dầm đường đá, đây là thức uống giúp giải nhiệt hiệu quả. Nếu bạn không muốn uống nước thanh trà nhưng không muốn chế biến quá nhiều lần thì thanh trà ngâm sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo. Bạn chỉ cần ngâm một lần, bảo quản và khi nào sử dụng thì lấy ra pha nước.
Nguyên liệu cần chuẩn bị: Thanh trà chín (loại chua hoặc ngọt), đường, muối.
Cách thực hiện:
- Sơ chế thanh trà bằng cách rửa sạch và ngâm với muối loãng sau đó vớt ra và để ráo nước.
- Khi thực hiện ngâm thanh trà, bạn không cần phải gọt bỏ vỏ mà chỉ cần dùng dao khứa một hình chữ thập trên đầu. Mục đích là giúp thanh trà ngấm đường nhanh hơn.
- Thực hiện ngâm bằng cách rải một lớp đường sau đó xếp một lớp thanh trà lên, cứ làm liên tục như vậy cho đến khi hết.
- Đậy kín lắp và để trong khoảng 15 – 20 ngày thì bạn có thể lấy ra để pha nước uống. Khi pha có thể sử dụng nước ấm hoặc nước lạnh tùy thuộc vào nhu cầu và mục đích sử dụng của từng người.
Làm mứt từ quả thanh trà
Mứt thanh trà là một món ăn vặt vô cùng quen thuộc với nhiều người miền Tây, nó khá đơn giản và dễ làm, bên cạnh đó cũng bảo quản được khá lâu. Nếu muốn tặng người thân, bạn bè một món quà đặc sản, thì mứt thanh trà là một lựa chọn không hề tồi.
Nguyên liệu chuẩn bị : Quả thanh trà, đường cát, muối, đậu phộng
Cách thực hiện:
- Đem thanh trà rửa sạch, gọt bỏ lớp vỏ ngoài.
- Dùng phần thanh trà đã sơ chế ngâm với nước muối loãng sau đó bỏ phần hạt chỉ giữ lại phần thịt.
- Ướp thanh trà với đường trong vòng 4 – 6 tiếng cho phần thịt ngấm đường. Sau đó cho thanh trà vào chảo sên lên cho đến khi thanh trà cô lại, bên ngoài phủ một lớp đường trắng mỏng thì bắc xuống.
- Cho thêm đậu phộng đã rang vào và thưởng thức.
Cách bảo quản thanh trà
Thanh trà thường được bán theo chùm, mỗi chùm khoảng 1 kg. Nếu bạn mua hoặc được tặng khá nhiều mà không biết phải bảo quản như thế nào thì có thể thực hiện một trong số những cách dưới đây để giữ cho thanh trà không bị hỏng. Tuy nhiên nếu có thể vẫn nên sử dụng ngay để đảm bảo giữ được những chất dinh dưỡng tốt nhất của loại quả này.
Đối với những quả thanh trà tươi, bạn có thể bảo quản bằng cách để vào trong tủ lạnh ngăn mát với nhiệt độ từ 3 – 5 độ C. Lưu ý không tách thanh trà ra mà hãy để nguyên cả chùm vào tủ, đồng thời không đem rửa mà khi nào sử dụng mới mang đi rửa. Hoặc nếu rửa bạn cần để cho thật khô để giúp thời gian bảo quản được lâu hơn.
Ngoài cách bảo quản trong tủ lạnh bạn có thể thực hiện ngâm thanh trà với đường hoặc làm mứt thanh trà sau đó bảo quản trong các hộp thủy tinh, khi nào cần sử dụng thì đem ra chế biến. Thông thường nếu bạn muốn giữ được lâu hơn thì sau khi để trong lọ thủy tinh thì cũng nên mang để vào trong tủ lạnh. Khi đó thời gian bảo quản có thể kéo dài hơn 1 tháng.
Kết luận
Có thể nói quả thanh trà là một thực phẩm vô cùng bổ dưỡng, có nhiều cách chế biến và công dụng khác nhau. Chính vì thế nó được đông đảo người dân miền Tây ưa chuộng và sử dụng thường xuyên. Nếu có cơ hội bạn hãy thử ăn ngay loại quả đặc sản nức tiếng này, đảm bảo nó sẽ mang đến cho bạn trải nghiệm vô cùng thú vị và khó quên.
